NOTLAR  
                 URFA EVLERİ

 Abuzer Akbıyık

             Bugün,taş süslemenin en güzel örneklerinin yer aldığı tarihi Urfa evlerinden bahsetmek istiyorum.  Sokak kapısının güzelliğinden, geniş mekanlı odaları, hayatları(avluları), eyvanları, kemerli kilit taşları, tandırlığı(Mutfağı), kışlık zahirlerimizin saklandığı Zerzembesi (Kileri), Kuş  takalar( Pencere şeklinde Kuş evleri), Kuyusu, Çardağı (İkinci kattaki yazlık odaları), Yazın yıldızları sayarak uyuduğumuz damları gibi sayılamayacak güzellikleriyle “Urfa Evleri”  Urfamızı, Urfa yapan en güzel yapılardır.

            Kimisi bakımsızlıktan harap olmuş, birçoğu ise “yol geçiriyoruz, yolu genişletiyoruz”  diye yıkılmıştır.  Bir vali gelmiş Dergahtan yukarıya doğru Urfa evlerini yıka yıka,  büyük yolu açmış, yine bir başka vali, yol açmak için Urfa evlerini, hamamları, tarihi çeşmeleri yıkmış, Urfalı da, güzelim evlerini yıkan bu valiyi baştacı etmiş, bu valiye “Babo” demiştir. Bir başka vali gelmiş, harika mimarisi olan  Vali konağını yıkmış yerine betondan bir  pasaj yaptırarak, kendine göre Urfa’ya hizmet ettiğini zannederek pasaja da kendi adını vermiştir. Birçok belediye başkanı da Tarihi evlerin ehemmiyetini kavrayamamış yol geçiriyorum diye, binbir taş süslemeli evleri yıka yıka Urfa’yı harabeye çevirmiştir. Belediye binasının yarısını yıkarak, görkemli taş binayı yerle bir etmiştir.

Geçen dönem Valimiz Ziyaettin Akbulut zamanında başlanan ve şimdiki valimiz Şahabettin Harput tarafından da devam ettirilen eski Urfa evlerinin alımı ve restorasyonu, fonksiyon kazandırılması çalışmaları Urfalının, Urfa evlerine bakışını değiştirmiştir. Yeniden hayatıyet kazanan evleri gören Urfalı, “Urfa evleri” nin önemini kavramış, Urfa evlerinin, şehrimizin yüzakı, tarihimiz, kültürümüz, yaşatılması gereken değerlerimiz olduğunu anlamıştır. . Urfa evleriyle ilgili bugünkü bilinç olsaydı 1950’li  yıllarda Urfa evlerinin, 1980’li yıllarda Vali konağının, belediye binasının  yıkılmasına müsaade eder miydi? Sanmıyorum.....

          Tarihi Urfa evlerinin korumaya alınası konusunda Harran Üniversitesi Öğretim Görevlisi Cihat Kürkçüoğlu’nun da büyük emekleri geçmiştir, sempozyumlarda panallerde yaptıkları konuşmalarla Cumhurbaşkanından başbakanına kadar birçok yetkiliye Urfa evlerinin korunması restore edilmesi konusu anlatmış, ikna etmiştir. Bugün geriye kalan evlerden birkaçı restore ediliyorsa, bu çalışmalarda Cihat Bey, gibi gönüllülerin, Hasan Duruer, Ahmet Hamdi Nayır gibi gönüllü gibi çalışan Devlet yetkililerinin payı büyüktür.

 Makalenin Yayınlandığı yer:Yeni Doğuş Gazetesi, Sayı:12, Tarih :30 Kasım -06 Aralık 1998