DÖVİZ KURLARI
Döviz Alış Satış
Dolar
Euro
TAZiYELER  + Ekle 
Karakter boyutu : 12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto
03 Eylül 2009 Perşembe Saat 23:18

TEKERLEMELER

 

Abuzer AKBIYIK  

 

Tekerleme, daha çok çocuk geleneklerinde yer alan bir folklor ürünüdür. Tekerlemelerin konula­rında ve yapılarında çocuksu tavırlar görülür. Bunun yanında kimi türkülerde, masallarda büyük­lerin de söyledikleri tekerlemelere de rastlanır. Tekerleme söyleniş yerine göre "Döşeme", "Sayıştırma" adlarını da alır.

Tekerlemenin   özelliklerinden biri belli başlı bir konuyu anlatmamasıdır. Tekerleme, baş-uyaklar ve ayaklarla elde edilen ses oyunları ile bu çağrışım­larla biribirine bağlanıvermiş, belirli bir şiir düze­nine uydurulmuş, birbirini tutmaz birtakım hayal­lerle düşüncelerin sıralanmasından meydana gel­miştir.

Tekerlemenin söyleniş yerlerine göre; masal te­ker­lemeleri, oyun tekerlemeleri, kelime oyunu te­ker­lemeleri gibi çeşitleri vardır. Bu saydığımız te­ker­leme örneklerinin hemen hepsine Şanlıurfa folklo­runda rastlanılmaktadır.

Sekiz on yaşlarında çocukların ekseriyetle yal­nız, bazen de beraber söyledikleri ve Ziya Gökalp'in "Ala Geyik" tekerlemesini andıran bir tekerleme ör­neği:

Üşüdüm üşüdüm,

Yola küncü taşıdım.

Künciyi elimden aldılar,

Beni yola saldılar,

Yolda bir elma buldum.

 

Elmayı Tat'a verdim,

Tat bana darı verdi.

Darıyı kuşa verdim

Kuş bana kanat verdi.

 

Kanatlandım uçmağa,

Hak kapısını açmağa.

 

Hak hak hak taşı

Altın bilezik taşı

Senin baban bey ise

Benim babam Subaşı.

 

Subaşının kızları,

Eteğinde kozları.

 

Kırdım yedim kozunu,

Öptüm ela gözünü.

Öpe öpe küstürdüm,

Bir çalıda kıstırdım.

Bir çalı senin olsun,

Bir çalı benim olsun.

 

Ahmet Paşa leyleği,

Geymiş keten gömleği.

Keten gömlek dizinde,

Gözü vezir kızında.

Kızını kucakladım.

Vezir kızına ne gerek,

Altın hamaylı gerek,

Bir ucu yerde gerek,

Bir ucu gökte gerek.

 

Aynı şekilde diğer bir tekerleme;

 

Belimi büke büke girdim hana,

Hancı dedi "siz de bize, biz de size."

Elimi attım en küçük kızın çenesine,

Nene'si tokmağı aldı düştü ensesine.

Altına kilim serin nem çekmesin,

Üstüne çadır kurun gün vurmasın,

Altına kilim serin nem çekmesin,

İtine kemik verin havlamasın.

 

Tepe başı gülpazar,

ıçinde kolan gezer.

Kolan beni korkuttu,

Korkumdan kuya düştüm,

Tospağaya yapıştım

Tospağa beg imiş.

..........

Masalların girişinde, masalcının dinleyenlerin dikkatini toplamak için söylediği döşeme de denen tekerlemeye bir örnek:

Zaman zaman içinde

Kalbur saman içinde

Develer dellal iken,

Eski hamam içinde.

Eski paşa hamamının ortası yok.

Anamın hatun bohçası yok,

Babamın ağa akçası yok,

Çarşıda bi tazı gezi,

Tazının haltası yok.

Haltacı halta yapar mısan,

Beşyüz altın kapar mısan,

Burnunda altın hızma,

Ayağında sarı cızma,

Cebine ince hoşafı dökmüş,

Çatırdadı kos kimin,

Pilav yağaydı başıma,

Dolma değeydi dişime,

Bi kuş olaydım,

 

Şu An Sitede
Kişi Online
DÜNÜN MANŞETLERi
SEFERLER  + Ekle 
ETKiNLiK  + Ekle 
ARŞİVDE ARA
ÇOK OKUNANLAR
ÜYELİK
Genel İçerikler