Abuzer Akbıyık
abuzerakbiyik@hotmail.com
Türkülerin kimliği konusu, Türkiye'nin kanayan bir yarasıdır
20 Aralık 2020 Pazar Saat 15:59

Türküler üzerine sanal ortamda birkaç adet ciddi internet sitesi var. Bunlardan biri de www.turkuler.com internet sitesidir. Bu sitede binlerce türkünün sözlerini, notalarını, hikayelerini, yüzlerce kaynak kişi ve ozanın biyografilerini, kaynak kitapları, türküler ile ilgili makaleleri, sözlük, arşiv ve türkü program duyuruları bulabilirisiniz. Benim de birkaç makalem bu sitede yayınlanmaktadır. 1999 yılından beri yayında olan bu internet sitesi, sanatçılar, araştırmacılar, öğrenci ve türkü sevenlere önemli bilgiler sunmaktadır. Türkü internet sitesi Ali Onur tarafından hazırlanmaktadır. Kendisi ile şahsen tanışmıyoruz. Facebooktan arkadaşlığımız var. Türkü sitesinde ve internette, kendisi ile ilgili pek bilgi yok. Facebook sitesinden, Ankara doğumlu olduğu, İstanbul’da yaşadığı ve Marmara Üniversitesi’nde okuduğunu anlıyoruz. Mütevazi biri olduğu anlaşılıyor. Türküler üzerine pek çok bilginin yer aldığı internet sitesinden anladığımız kadarıyla, gönlünü türkülere kaptırmış biri. Türküleri yaşatmak için çaba sarf ediyor, araştırıyor, bir araya getiriyor, yayınlıyor. Tebrik ederim, teşekkür ederim.

Sayın Ali Onur, bugün (20.12.2020) Facebook üzerinden gönderdiği mesajla, bana bir soru sordu. Halk müziği açısından önemli bir konu olduğuna inandığım için hem soruyu, hem cevabını sizlerle paylaşmak istedim.  

Ali Onur sorusu “Merhabalar Hocam, Öncelikle kitaplarınızı paylaştığınız için teşekkürler. Şanlıurfa Halk Müziği adlı kitabınızın 487. sayfasında bulunan Yeşil Başlı Telli Turnam adlı türkü için Söz-Müzik Bedri Çağlayan bilgisi yer alıyor. MESAM kayıtlarına göre ise Söz-Müzik Bedirhan Kırmızı olarak kaydedilmiş. Türkü aslında Aşık Kerem'e ait. Kitapta basım hatası mı var? Yoksa sizde özel bir bilgi veya kaynak mı var? İyi çalışmalar, selamlar. Ali Onur.” 

Abuzer Akbıyık’ın cevabı” Merhaba, Yeşil Başlı Telli Turnam türküsü TRT kayıtlarında 4214 numara ile Yöresi Şanlıurfa, Kaynak Kişi Bedirhan Kırmızı, Derleyen, Derleyen Selahattin Erorhan, Notalayan: Erkan Sürmen olarak kayıtlı. Biz de kitabı hazırlarken genel olarak TRT kayıtlarını esas almıştık. Kitabımızda tashih hatası olarak Bedirhan Kırmızı yerine Bedir Çağlayan olarak yazılmıştır. Türkülerle ilgili kırk yılı aşan bir süreden beri iç içeyim, Bedirhan Kırmızı ve Bedir Çağlayan dahil pek çok kaynak kişi ve bestekâr ile bire bir görüşmüşüm. Genel olarak şunu ifade edebilirim ki, Türkülerin kimliği, kime ait olduğu konusu Türkiye'nin kanayan bir yarasıdır. Kültür Bakanlığı, TRT, MESAM dahil kimse bu yaraya bir neşter atmamıştır. Bu nedenle yara halen kanamaktadır. Mesajınızda, türkü aslında Aşık Kerem'e ait, derken muhtemelen türkünün sözleri Aşık Kerem'e ait demek istiyorsunuz. Ben öyle anladım. Benim türkünün sözleri hakkında özel bir araştırmam yok. Fakat şunu söyleyebilirim pek çok türküde Karacaoğlan, Kerem, Emrah, Yunus Emre gibi ozanların şiirleri kullanılmış. Bu tür durumlarda Söz: Karacaoğlan veya Emrah demek en doğru olanıdır. Bu Türkünün sözleri de sağlam kaynaklarda Emrah olarak geçiyorsa, Söz: Emrah denilmesi uygun olur. Fakat, Türkiye'de aksi ispatlanana kadar MESAM kayıtları esas alınmaktadır. Pek çok türkü Anonim olduğu halde, MESAM'da söz-müzik olarak kişiler adına kayıtlı olduğunu görebilirisiniz. TRT'de türkülerin kimliğinde pek çok yanlışlık vardır. MESAM'da Söz-Müzik adına kayıtlı olan pek çok bestekar, aynı eser için, TRT kayıtlarında Kaynak kişi olarak geçer. Özet olarak Türkülerin kimliği çok problemli bir konudur. Halisane dileğimiz bu problemlerin çözülmesidir. Çözülemez mi? Yüzde yüz olmasa da önemli bir kısmı çözülebilir kanaatindeyim, fakat bu konuda ciddi bir talep ve irade yoktur. Selamlar/Abuzer Akbıyık”